BÁC SĨ và SỰ CHUYÊN NGHIỆP

Trong một khoảng khắc, tôi dường như nhận ra: nhún nhường hình như không làm giảm đi tính chuyên nghiệp của người bác sĩ. Sự chuyên nghiệp của bác sĩ nằm ở đâu?

Nằm ở phòng chờ sanh, chúng tôi lần lượt được giới thiệu với tất cả những thành viên của nhóm bác sĩ và điều dưỡng. Mỗi bác sĩ cho dù là sinh viên, nội trú, hay attending bước vào phòng đều phải tự giới thiệu tên, vị trí, mục đích vào đây làm gì. Có 2 bạn sinh viên thậm chí phải xin phép để được hiện diện trong cuộc sanh.
Mỗi bệnh nhân sẽ được chăm sóc bởi 1 điều dưỡng, và chính điều dưỡng này khi giao ca phải giới thiệu với chúng tôi điều dưỡng của ca trực tiếp theo. Họ giải thích tất cả những điều họ chuẩn bị làm, từ cái lớn cho đến cái nhỏ nhất như: "tôi chuẩn bị nâng giường lên...".

Chúng tôi tắt ti vi, điều chỉnh ánh sáng phòng dịu lại bớt để có thể nghỉ ngơi một chút, cũng không quên mở những bản nhạc mà chúng tôi thích từ cái laptop mang theo. Cái cảm giác căn phòng này cũng gần như căn phòng nhà mình. 

Một bác sĩ bước rón rén có phần khúm núm vào trong phòng. Ông bước vào nửa người, xác định đúng bệnh nhân, giới thiệu mình là bác sĩ gây mê chính của tua trực hôm nay, đến để trao đổi về các phương thức giảm đau, và xin phép được vào. Có vẻ một phần ông không muốn phá cái không khí yên tĩnh mà chúng tôi đã tạo ra, một phần là do đặc tính tác phong của người bác sĩ đó thể hiện qua giọng nói, thái độ... Lần đầu tiên chúng tôi chưa đồng ý giảm đau, ông chỉ nhẹ nhàng giải thích thêm, và nói với chúng tôi: nếu thay đổi ý định hoặc có thắc mắc gì thì cho ông biết, vì ông luôn ở đây, và không đi đâu hết. Khi chúng tôi đồng ý làm thủ thuật, ông không trực tiếp làm mà đứng hướng dẫn cho một bác sĩ nội trú làm, nhưng không vì thế mà chúng tôi lo lắng bởi vì sự nhẹ nhàng cùng với sự tự tin của ông. Chúng tôi thậm chí không cảm thấy ông đang "dạy" người bs nội trú kia, mà giữa họ giống như 2 người đồng nghiệp.

Một điều lạ là chúng tôi khó nhân biết được sự khác nhau giữa nội trú và attending chỉ dựa vào bộ quần áo mà họ đang mặc. Không có áo blouse sang trọng và cứng cáp, chỉ có bộ đồ của bệnh viện. 

Dù sao thì cũng không khó nhận ra ai là nội trú, ai là attending, qua cách sử dụng từ ngữ, qua thái độ điềm tĩnh khi giao tiếp... nhưng tựu trung lại, họ đều tôn trọng bệnh nhân gần như tuyệt đối qua cách nói chuyện, cách giải thích, cách truyền đạt, và cách thuyết phục. 

Lúc còn làm ở bệnh viện, mỗi lần nói chuyện với bệnh nhân, tôi luôn cảm thấy có một khoảng cách vời vợi khi mình đứng, còn bệnh nhân thì nằm, khoảng cách rất xa và một bên cao-một bên thấp. Tôi cố gắng thu hẹp khoảng cách đó bằng cách ngồi xuống giường bệnh nhân, đôi lúc nắm tay để bệnh nhân yên tâm. Tôi rất ngạc nhiên: bác sĩ ở đây cảm thấy rất bình thường khi ngồi "chồm hổm" để tầm mắt họ được ngang với tầm mắt của bệnh nhân, khoảng cách của họ cũng gần hơn và đương nhiên là bệnh nhân dễ chia sẻ hơn. 

Trong một khoảng khắc, tôi dường như nhận ra: nhún nhường hình như không làm giảm đi giá trị chuyên nghiệp của người bác sĩ. Giá trị của họ là những kiến thức mà họ có (có thể giải quyết những thắc mắc một cách thuyết phục bằng chứng cứ, chứ không phải "kinh nghiệm của tôi", hoặc thẳng thắn nói "tôi chưa biết, để tôi hỏi người khác"), và cách giao tiếp hiệu quả để bệnh nhân hiểu được những gì họ đang nói (chứ không phải kéo dài và cao cái khoảng cách), từ đó giúp đỡ bệnh nhân quyết định dễ dàng hơn.
(Nhật kí Tufts Medical Center, Boston - tháng 4/2014) 

- All about better healthcare - 

 (Share nếu bạn thích, và mong bạn góp ý để chúng tôi có thể làm tốt hơn: phamngoctrungmd@gmail.com)